Se Wainhira Sei Iha Moris, Iha Ne’eba Sei Iha Esperansa

MORIS KATAK SAIDA

 “Se wainhira sei iha moris,                     

Iha ne’eba sei iha esperansa”

(Cicero)

Moris katak dezafiu – hasoru ba

Moris katak furak – admira ba

Moris katak akontesimentu – tanis ba

Moris katak servisu – badinas ba

Moris katak misteriu – hakfodak ba

Moris katak hakarak – realize ba

Moris katak kompetisaun – kompete ba

Moris katak promete – hakonu ba

Moris katak sasi’ik – si’ik ba

Moris katak viajen – la’o ba

Moris katak grasa – hahi ba

Moris katak realidade– simu ba

Moris katak kontente – fahe ba

Moris katak oportunidade – aproveita ba

Moris katak prezente – respeita ba

Moris katak domin – simu no fahe ba

Moris katak luta – selu no halo hotu ba

Moris katak susar – rosponsabel ba

Moris katak hakarak – manan ba

Moris katak…………………………………

Halo favor kontinua ba rejista ne’e. Tuir ita boot nia hanoin saida mak sentidu moris? Pergunta barak sira iha leten ne’e, ida ne’ebe mak ita la simu? Tanba-sa? Dalaruma ita seidauk perna hanoin no komprende saida mak moris. Ema barak dalaruma laiha oportunidade atu buka no haklean kona-ba saida mak sentidu moris. Importante ita hala’o moris loron-loron ho diak. Ita okupadu liu ho ita nia aktividade moris nian, entaun ita laiha tempu atu halo reflesaun hodi hanoin kona-ba ita nia sentidu moris.

Ita nia moris ne’e nakonu tebes ho aktividade. Aktividade hirak ne’e mak halo ita sai kolen no baruk. Tanba ida ne’e, ita deskansa para atu hetan freskura. Depois ida ne’e, freskura ne’e fo valor saida mai ita? Freskura ne’e ita uza atu halo kontinuasaun ba ita nia aktividade. Hanesan ne’e, ita tama no mout iha lale’un ida rohan laek nian: okupadu – kolen – deskansa – fresku – okupadu fali – kolen fali – deskansa fali - fresku fali no ba bebeik. Se ita hanoin buat sira hanesan ne’e animal sira mos bele halo? Sira mos hala’o lale’un ida ne’e. Se hanesan ne’e, saida mak sai kontrariu entre ita ema ho animal? Ou ita ho animal ne’e diferensia iha ne’ebe?

Ita hanoin animal sira mos bele halo refleisaun kona-ba sira nia sentidu moris ka lae? Hau hanoin katak lae. Lae tanba animal sira laiha hanoin hanesan ita ema no sira laiha hanoin ida atu halo reflesaun kona-ba sira nia sentidu moris. Ida ne’e mak, halo ita diferensia no lahanesan ho animal.

                Moris ne’e furak. Furak tanba ita iha inisiativu atu muda moris ne’e sai diak. Muda moris sai diak presija ita nia haka’as an. Moris ne’e prosesu laos protestu. Moris ne’e naroman husi domin. Domin mak sai hanesan parte importante ida iha moris ne’e. se moris ne’e mai husi domin, favor ida hadomi ba moris ne’e.